PROCEDEREN – HET RISICO VAN DE PROCESKOSTENVEROORDELING

Als u een advocaat heeft ingeschakeld betekent dat, dat u een geschil heeft met een ander ofwel dat u juridisch advies wenst. Indien u een geschil heeft met een ander, bestaat de kans dat dit geschil moet worden beslecht door de rechter. In dat geval moet u dus procederen. Procederen is echter niet zonder risico, zelfs niet als u op basis van een toevoeging procedeert. U kunt namelijk, ook als u op basis van een toevoeging procedeert, worden veroordeeld in de proceskosten. Dat betekent dat, als u verliest, u zal worden veroordeeld om de proceskosten die de wederpartij heeft gemaakt aan de wederpartij te vergoeden. Andersom geldt dat, als u wint, de wederpartij zal worden veroordeeld om de proceskosten aan u te vergoeden.

Soms kan de rechter ook bepalen dat de proceskosten worden ‘gecompenseerd’. In dat geval zal er geen proceskostenveroordeling door de rechter worden uitgesproken en zal elke partij zijn/haar eigen proceskosten dus moeten dragen.

1 ZAAK, 2 PROCESKOSTENVEROORDELINGEN?

Als u procedeert en u verliest de zaak, dan wordt u (meestal) veroordeeld om de proceskosten aan de wederpartij te vergoeden. Als u wint zal de wederpartij (meestal) worden veroordeeld om de door u gemaakte proceskosten te vergoeden. Zo’n ‘proceskostenveroordeling’ kan ook plaatsvinden in de ‘procedure in reconventie’, dus als er een tegeneis is ingesteld. De procedure die door de oorspronkelijke eiser is ingesteld wordt een ‘procedure in conventie’ genoemd en als de wederpartij dan een tegeneis instelt, wordt de procedure waarin over die tegeneis wordt geprocedeerd een ‘procedure in reconventie’ genoemd. De procedure in conventie en de procedure in reconventie worden in één rechtszaak (dus tegelijkertijd en door dezelfde rechter) behandeld.

Als er sprake is van een procedure in reconventie, zal de rechter niet alleen in conventie, maar ook in reconventie een proceskostenveroordeling uitspreken. Verliest u beide procedures, dan kunt u dus in één rechtszaak twee maal worden veroordeeld in de proceskosten, namelijk in conventie en in reconventie. Wint u beide procedures, dan zal de wederpartij voor beide procedures de proceskosten aan u moeten vergoeden. U kunt natuurlijk ook één procedure winnen en één procedure verliezen. Dan wordt u één maal in de proceskosten veroordeeld en uw wederpartij ook.

WAT ZIJN PROCESKOSTEN?

Proceskosten zijn de kosten die u of de wederpartij heeft moeten maken voor het voeren van de procedure (in conventie en eventueel in reconventie). Die kosten kunnen onder andere bestaan uit dagvaardingskosten (de kosten die je moet maken om een dagvaarding door de deurwaarder te laten uitbrengen), griffierecht (het ‘entreegeld’ om te mogen procederen bij de rechtbank of het gerechtshof) en kosten voor juridische bijstand door een advocaat of gemachtigde. Ook andere kosten, zoals bijvoorbeeld de kosten van deskundigen en getuigen, zijn proceskosten.

HOE WORDEN DE KOSTEN VOOR JURIDISCHE BIJSTAND BEREKEND?

Veel kosten staan vooraf vast, zoals de dagvaardingskosten (ca. € 150,- incl. BTW) en het griffierecht. De omvang van de kosten voor juridische bijstand, dus de advocaatkosten of de kosten voor de gemachtigde, kunnen op voorhand niet worden vastgesteld. Hoe hoog die kosten zijn, hangt af van drie factoren:
1. bij welke rechter procedeert u? Bij de afdeling kanton van de rechtbank, bij afdeling handel van de rechtbank (ook wel ‘sector civiel’ genoemd) of bij het gerechtshof?;
2. hoe hoog is de vordering waarover wordt geprocedeerd (ook wel ‘het belang’ genoemd)?
3. welke proceshandelingen zijn er verricht?

Punten verzamelen en de waarde per punt

Elke proceshandeling (bijvoorbeeld het indienen van een schriftelijk processtuk, het bijwonen van een zitting of het houden van een getuigenverhoor) levert 0,5 punt of 1 punt op. Deze punten vertegenwoordigen een bepaalde waarde. Hoeveel een punt waard is, hangt af van de hoogte van de vordering (het belang van de zaak). Dit geldt voor de procedure in conventie en (indien er een tegeneis is ingesteld) voor de procedure in reconventie.

Hoe groter het belang van de zaak, hoe meer een punt waard is. Als er dus lang wordt geprocedeerd en er worden veel proceshandelingen verricht (bijvoorbeeld: er vinden meerdere getuigenverhoren plaats en er worden meerdere processtukken ingediend), dan worden er veel punten verzameld.

De waarde van de punten die door het verrichten van proceshandelingen wordt ‘verzameld’, hangt – zoals gezegd – af van het ‘belang’ van de zaak (om hoeveel geld wordt er geprocedeerd). Hoe groter het belang, hoe meer een punt waard is.

VOORBEELD: Procederen bij de rechtbank, afdeling handel

Op de website www.rechtspraak.nl vindt u de staffel (geldende vanaf 1 februari 2024) die de waarde van een punt aangeeft. Ook kunt u via die link zien hoeveel punten bepaalde proceshandelingen waard zijn.

Bijvoorbeeld, u procedeert bij de rechtbank, afdeling handel (ook wel ‘sector civiel’ genoemd) en:

• u bent de eiser en heeft kosten gemaakt voor het door een deurwaarder laten betekenen van de dagvaarding aan het adres van de wederpartij. Die deurwaarderskosten bedroegen € 150,-.
• U heeft griffierecht moeten betalen om bij de rechtbank te mogen procederen. Dit kostte u € 2.723,-.
• U heeft een vordering ingesteld van € 198.000,-. Het belang van de zaak is dus € 198.000,- (Tarief VI → € 2.714,- per punt, geen maximum)
• er is een conclusie van antwoord ingediend (1 punt)
• er is één getuigenverhoor aan eigen zijde bijgewoond (1 punt). Deze getuige is dus door u opgeroepen. De kosten van de getuige zijn door u aan de getuige vergoed (denk aan reiskosten, kosten voor het opnemen van snipperuren). Die kosten bedroegen € 250,-.
• er is één getuigenverhoor aan de zijde van de wederpartij bijgewoond (0,5 punt). Deze getuige is door de wederpartij opgeroepen.
• er is één mondelinge behandeling bijgewoond (1 punt).

Als u de zaak wint, zal de wederpartij worden veroordeeld om aan u de proceskosten te vergoeden. De wederpartij moet dus aan u vergoeden de deurwaarderskosten (€ 150,-), het griffierecht (€ 2.723,-), de kosten voor de getuige (€ 250,-) en de advocaatkosten van € 9.499,- (3,5 punten x € 2.714,- per punt). De wederpartij zal in dit voorbeeld dus worden veroordeeld om in totaal een bedrag ad € 12.622,- aan u te vergoeden ter zake van de proceskosten.

VOORBEELD: Procederen bij de rechtbank, afdeling kanton

Als u bij de afdeling kanton procedeert, heeft u geen advocaat nodig. U mag zelf procederen, maar ook met een ‘gemachtigde’. Dat kan uw buurman zijn, een rechtenstudent maar ook een advocaat. In kantonzaken wordt dan ook altijd gesproken over een ‘gemachtigde’, zelfs als u wordt bijgestaan door een advocaat.

Consumentenrecht-zaken, huurzaken, arbeidsrechtzaken en zaken (anders dan consumentenrecht- en huur- en arbeidsrechtzaken) met een belang van minder dan € 25.000,- zijn voorbeelden van zaken die niet door de afdeling handel (ook wel ‘sector civiel’) van de rechtbank, maar door de afdeling kanton worden behandeld. In kantonzaken is de waarde van een punt lager dan als u bij de rechtbank, afdeling handel procedeert. Hoeveel een punt in kantonzaken waard is, kunt u via deze link bekijken. Ook het griffierecht is lager als u in kantonzaken procedeert (zie link).

Bijvoorbeeld, u procedeert bij de kantonrechter en:

• het belang van de zaak is € 42.000,- (€ 794,- per punt, maximaal 10 punten)
• er een conclusie van antwoord ingediend (1 punt)
• er is één getuigenverhoor aan eigen zijde bijgewoond (1 punt)
• er is één mondelinge behandeling bijgewoond (1 punt)

In dit voorbeeld zijn er 3 punten verzameld. Elke punt is € 794,- waard. In de proceskostenveroordeling zal in dit voorbeeld dus een bedrag ad € 2.382,- worden meegenomen aan ‘salaris gemachtigde’ (3 punten x € 794,- per punt). Daarnaast zullen de overige kosten (zoals bijvoorbeeld de kosten voor de getuigen, het griffierecht en de deurwaarderskosten) volledig moeten worden vergoed.

Procederen bij het gerechtshof, hoger beroep

Voor het procederen in hoger beroep geldt dezelfde systematiek als bij het procederen bij de rechtbank, afdeling handel, met dien verstande dat de waarde per punt hoger is. Gemakshalve zij verwezen naar de website van de rechtspraak.

GIRFFIERECHT IN CIVIELE PROCEDURES

Hoe hoog het griffierecht is dat betaald moet worden, hangt af van de hoogte van de vordering (het belang) en bij welke rechter er geprocedeerd wordt (kantongerecht, sector civiel of gerechtshof).

In kantonzaken moet alleen de eiser griffierecht betalen. De gedaagde partij hoeft geen griffierecht te betalen, ook niet als de gedaagde partij een eis in reconventie (een tegeneis) instelt. De hoogte van het door de eiser te betalen griffierecht, hangt af van het belang van de zaak. Via deze link naar de website van de Rechtspraak, kunt u zien hoe hoog het griffierecht is dat de eiser in een zaak bij de kantonrechter moet betalen:

Bij de afdeling handel van de rechtbank en in hoger beroep (dus bij het gerechtshof) moeten zowel de eiser als de gedaagde griffierecht betalen. De tarieven voor het griffierecht die bij de afdeling handel van de rechtbank gelden kunt u via deze link zien. De griffierechttarieven die in hoger beroep worden gehanteerd, kunt u via deze link raadplegen:

TOT SLOT

Vrijwel altijd is het bedrag aan advocaatkosten of salaris gemachtigde dat in het kader van de proceskostenveroordeling door de verliezende partij moet worden vergoed aan de winnende partij  lager dan de daadwerkelijk gemaakte kosten voor een advocaat of gemachtigde. Dus ook als u wint zal een procedure u dus per saldo (vrijwel altijd) geld kosten.

Procederen brengt dus risico’s met zich mee. Zelfs als u wint zult immers vrijwel altijd meer geld moeten uitgeven aan een advocaat of gemachtigde, dan uw wederpartij op grond van de proceskostenveroordeling aan u zal moet vergoeden als u de zaak verliest.

Als u verwikkeld bent in een procedure waarin een tegeneis is ingesteld, en u verliest zowel de procedure in conventie als de procedure in reconventie, dan kunt u zowel in conventie als in reconventie worden veroordeeld om de proceskosten aan de wederpartij te vergoeden, ook als u op basis van een toevoeging procedeert! Een proceskostenveroordeling wordt niet gedekt door de toevoeging. Andersom: als u in conventie en reconventie wint, dan zal de wederpartij in één rechtszaak twee keer worden veroordeeld om aan u een proceskostenvergoeding te betalen.

Een proceskostenveroordeling is mogelijk in zowel verzoekschrift- als dagvaardingsprocedures.

Heeft u vragen over de proceskostenveroordeling of over het griffierecht? Neem dan gerust contact op met Noordzijde Advocatuur!